Yeminli Mali Müşavir ve Sosyal Güvenlik, iş ve vergi konularında yazılar yazan Posta yazarı Ekrem Sarısu emekliliğe ilişkin çok sayıda yurttaşın sorunlarını yanıtladı… İşte EYT ile ilgili sorular ve yanıtlar…
Soru: 1964 doğumluyum. SSK girişim Nisan 2008’de. 4100 günüm var. Askerliğimi ödersem emekli olabilir miyim?
Cevap: İki şekilde emekli olabilirsiniz. 1) Priminizi 7000 güne tamamlayacağınız tarihte (7000 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabi olarak). 2) 18 ay askerlik yaptığınızı varsayarsak borçlanmanız halinde, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız Ekim 2031 sonunda (25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
20 GÜN EMEKLİ AYLIĞINI ETKİLEMEZ
SORU: 2008’de emekli oldum. 9020 gün primim vardı. Emekli olduktan 6 ay sonra fark ettim. Çalıştığım dokümanı götürdüm. Tamam dediler. Fakat o gün bugün düzeltmediler. Hâlâ 8990 gün olarak gözüküyor. Düzelse maaşta da fark olur mu?
CEVAP: Muhtemelen asgari ücret üstünden prim ödeyerek emekli oldunuz. 20 gün prim eksiği veya fazlalığı emekli aylığını etkilemez. Yani emekli aylığınız 9020 gün üzerinden hesaplansa da emekli aylığınızda fark olmaz.
PRİM İADESİNİ DEĞİL EMEKLİLİĞİ DÜŞÜNMELİSİNİZ
Soru: Mart 1975 doğumluyum, çocuğum yok. Sigorta başlangıç tarihim 1 Aralık 1994 olup 2346 gün primim var. 2006’dan beri İngiltere’de çalışıyorum. Şu anda İstanbul ve İngiltere arasında yaşıyorum (İstanbul’da yaşlı anne babama yardım ediyorum. Ama bir yandan da İngiltere’de çalışmam lazım geçimini sağlamak için). Benimle yaşıt bütün iş ve okul arkadaşlarım EYT ile emekli oldu, maaşlarını almaya başladı. Sorularım şunlar? 1) EYT ile emekli olabilir miyim? 2) Emekli maaşım yaklaşık ne kadar olur? 3) Kaç TL borçlanma yapmam ve nasıl ödemem gerekir? 4) Emekli olursam ihtiyacım olduğunda Türkiye’deki SSK hastanelerini kullanabilir miyim? 5) Türkiye’de emekli olup maaşımı alırsam, İngiltere’de çalışmama izin var mıdır? 6) Borçlanmada çıkacak olan miktarı ödeyemeyecek durumda olma ihtimalim yüksek. Bu durumda 2346 günlük ödenmiş primi devletten/SGK’dan geri isteme durumum var mı? Nasıl hesaplanır? Aşağı yukarı ne kadardır?
Cevap: 1) Sigorta başlangıç tarihiniz itibariyle EYT kapsamındasınız. EYT’lilerden emekli olurken yaş aranmadığından aranan primi tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 2) Emekli aylığı tutarı çalışma hayatı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ve prim ödeme gün sayısına ve prim ödeme tarihlerine göre değişir. Ancak bugün için ödenen en az emekli aylığının 7 bin 500 lira olduğunu belirtelim (yapılacak zamla bu tutarın yeni yılda 10-11 bin lira civarında olması beklenmekte). 3) Yurtdışı çalışma süresinin borçlanması Bağkur’a sayılıyor. Bağkur’dan yaş aranmadan emekli olmak için priminizi 7200 güne tamamlamanız gerekiyor. Bu nedenle yurtdışı çalışma sürenizin 4854 gününü borçlanmanız lazım. Bu yıl sonuna kadar borçlanma yapmanız halinde 4854 gün için ödenecek en az borçlanma bedeli 976 bin 721,88 liradır. Borçlanma bedelinin tebliğ tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ödenmesi zorunlu. Yıl sonundan sonra borçlanma yapmanız halinde asgari ücrete yapılacak zamma paralel olarak borçlanma bedeli artar. 4) Emekli olduğunuzda Türkiye’de sağlık yardımı alabilirsiniz. 5) Yurtdışı çalışma süresi borçlanmasıyla emekli olacağınızdan, emekli olduktan sonra aylığınızı kestirmeden yurtdışında çalışamazsınız. Çalışırsanız da emekli aylığınız kesilir. 6) Emekli olamazsanız, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte, talep etmeniz halinde ödediğiniz primi ‘yaşlılık toptan ödemesi’ adı altında geri alabilirsiniz. Alacağınız tutara 1 Ekim 2008 tarihine kadar herhangi bir fark hesaplanmayacak. Bu tarihten talep tarihinize kadar güncelleme katsayısına göre artırılarak ödenir. Fakat ödenen prim tutarları küçük olduğundan, alacağınız prim iadesi de çok düşük olacaktır. Bu nedenle prim iadesinden ziyade emekli olmanın yollarını aramaya bakmalısınız.
YAŞTAN EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
SORU: 1 Ocak 1970 doğumluyum. İlk sigortalı işe girişim 3 Mart 1996 olup 1700 gün primim var. Yaştan emekli olabilir miyim?
CEVAP: Yaştan emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 1900 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
